لوشان از جمله شهرهای بخش مرکزی شهرستان رودبار در استان گیلان ایران است. جمعیت لوشان در سال ۱۳۹۱، برابر ۲۸٬۹۰۰ نفر نفر برآورد شده‌است. لوشان در میانه راه قزوین به رشت قرار دارد و آب و هوای آن گرم و خشک است.

تاریخچه

به دلیل عدم دسترسی به اسناد تاریخی و صرفاً با بررسی گفته‌های مردمی مشخص شده است که زندگی در این منطقه به صورت شهری تنها پس از ساخت کارخانه سیمان لوشان در حدود سال ۱۳۳۰ آغاز گردیده است. البته به دلیل وجود چند امامزاده معلوم می‌گردد که سابقه حضور جمعیت در این منطقه طولانی است. همچنین افزایش جمعیت لوشان در حدود ۲۰۰ سال قبل و با تبعید لرهای دوره زندیه اتفاق افتاده است. یادآور می‌شویم اکثر گویش‌ها در منطقه لوشان شامل: لری، ترکی، کردی می‌باشد. حتی این قضیه برای شهر منجیل نیز صادق است. یکی از دلایل دیگر پیشینه تاریخی شهر لوشان، وجود پل تاریخی آن است که به گفته برخی به دوره قاجار بر می‌گردد. همچنین وجود کاروانسرای شاه عباسی خرزان که در نزدیکی لوشان قرار دارد دلیل دیگری بر قدمت این منطقه می‌باشد. از دیگر عوامل اهمیت این شهر استراتژیک بودن مسیر قدیمی قزوین به رشت است که همیشه محل رفت و آمد مردم، لشکریان و بازرگانان بوده و در نتیجه لوشان به عنوان اقامتگاه مورد توجه قرار داشته است. البته در آینده با بررسی بیشتر اسناد قدیمی دولتی می‌توان اطلاعات بیشتری در این زمینه بدست آورد. مختصری دربارهٔ پل تاریخی لوشان (اسامی دیگر: پل خشتی - پل آجری - پل قاجاری) پل خشتی لوشان: این پل در شهرستان لوشان، جنوبی‌ترین شهر استان گیلان و در مسیر رشت – قزوین در فاصله ۹۳ کیلومتری مرکز استان، واقع است. پل خشتی لوشان روی رودخانه شاهرود (یکی از شاخه‌های سفید رود) ساخته شده‌است. رابینو دربارهٔ این پل می‌نویسد: «پل لوشان بنایی زیبا از آجر است که مرکب از یک طاق کوچک و دو طاق بزرگ است و تاریخ بنایش به دوران خسروخان می‌رسد. روس‌ها شیب این پل را که تند بود ملایم نمودند». (در قرن نوزدهم، ساخته مهندس لوشانسکی روسی که به دستور دولت ایران به راه‌سازی مشغول بود) پل لوشان دارای چهار دهانه به ابعاد مختلف و نیز موج برگردان‌هایی در قسمت پایه‌ها است. کوره پوش‌هایی در میان پایه‌ها از سنگینی پل، می‌کاهد و در مواقع افزایش سطح آب، گذر رود را تسهیل می‌کند. طول کلی این پل ۱۰۰ متر و عرض آن هفت متر است. در دو طرف مسیر عبور عابر، جان پناه وجود دارد و کف پل با قلوه سنگ‌فرش شده‌است. پل لوشان پس از زلزله سال ۱۳۶۹ توسط اداره کل میراث فرهنگی گیلان مرمت اساسی شد.

اقتصاد

اقتصاد شهر لوشان ریشه در گذشته آن دارد و به زمان ساخت کارخانه سیمان بر می‌گردد. با هجوم مهاجران به این منطقه شکل و شمایل شهر دستخوش تغییرات زیادی گردید بطوریکه لوشان را تبدیل به یکی از شهرهای صنعتی نمود. پس از آن با ساخت کارخانه سیمان خزر این رونق دوچندان گردید. از دیگر فعالیتهای اقتصادی این منطقه معادن زغال سنگ، سنگ آهک، پوزولان، سنگ لاشه، و . . . نیروگاه برق شهرک صنعتی شرکت‌های متعدد و پراکنده اطراف شهر مرغداریهای صنعتی و کشتارگاه باغات زیتون کشت گندم و پیاز

زیارتگاه‌ها

• امامزاده محمد حنفیه علیه السلام به همراه دو تن دیگر از امامزادگان در روستای بیورزین در ۱۰ کیلومتری شمال شهر لوشان واقع می‌باشد.
• قبرستان اصلی شهر در جوار امامزاده حمزه لوشان علیه السلام واقع در روبروی کارخانه سیمان می‌باشد.

هشت مسجد در شهر لوشان و سه مسجد در روستاهای اطراف شهر قرار دارند. حسینیه شهدای گمنام به همراه زیارتگاه پنج شهید گمنام نیز در کنار خیابان اصلی ساخته شده است.

جغرافیای مردمی

بیشتر جمعیت این شهر از اقوام لر و ترک‌ها و کردهای مهاجر بوده‌اند. پس از زمین‌لرزه سال۶۹ به دلیل مهاجرت روستائیان از روستاهای دیگر به این منطقه و همچنین ورود مهاجران جویای کار از سایر نقاط به لوشان ترکیب جمعیتی این شهر دستخوش تغییر شد. این موضوع در خصوص منجیل نیز صادق است.

سیاسی مذهبی

امام جمعه لوشان حجت‌الاسلام والمسلمین بابایی شهردار لوشان آقای پرویز عطایی اعضای شورای لوشان آقایان مرتضی سلخوری، سعید بهادیوند چگینی، اژدر بهادیوند چگینی، فتحعلی شمسینی، رمضان گودرزوند.